Κυριακή 24 Μαρτίου 2013

Το φαινόμενο του Φιλελληνισμού



Το φαινόμενο του Φιλελληνισμού, που αναπτύχθηκε τις πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα, και γαλουχήθηκε μέσα στο κλίμα του κλασικισμού και του ρομαντισμού, έφθασε στην πλήρη του έκφραση με το μεγάλο ξεσηκωμό των Ελλήνων.
Στην αρχαιολατρία, στις κλασικές σπουδές και στο αυξανόμενο ενδιαφέρον για τους απογόνους των αρχαίων κατοίκων της Ελλάδος, προστέθηκε ένας ενθουσιασμός που προκάλεσε ο σκληρός αγώνας του ίδιου εκείνου λαού που, από τα πολύ παλιά χρόνια, έβαζε ως πρωταρχική αξία την ελευθερία.
Κανένα άλλο κίνημα της εποχής δεν ξεσήκωσε με τόση θέρμη και ενθουσιασμό την κοινή γνώμη και τη λογιοσύνη. Ενθαρρύνθηκε όμως και από την έντονη κινητοποίηση των Ελλήνων του Εξωτερικού, με πιο σημαίνουσες τις συστηματικές προσπάθειες τριών αυτοεξόριστων προσωπικοτήτων, του Αδαμάντιου Κοραή, στο Παρίσι, του μητροπολίτη Ιγνάτιου Ουγγροβλαχίας στην Πίζα και του ακάματου διπλωμάτη, Ιωάννη Καποδίστρια, που χρησιμοποίησε τις διεθνείς του γνωριμίες, ως υπουργού Εξωτερικών του τσάρου.
Ο έμπρακτος φιλελληνισμός εκδηλώθηκε με ποικίλους τρόπους: Εθελοντές σπεύδουν στα πεδία της μάχης, ιδρύονται φιλελληνικές επιτροπές (Κομιτάτα) με σκοπό την περίθαλψη των προσφύγων και του άμαχου ελληνικού πληθυσμού και την ενίσχυση των αγωνιζομένων με πολεμοφόδια, τρόφιμα. χρήματα κλπ.
Ήδη από τα τέλη Μαϊου 1821 παρουσιάσθηκε ζωηρή κινητοποίηση υπέρ των αγωνιζομένων Ελλήνων. Οι πρώτες εκκλήσεις για συμπαράσταση στον ελληνικό Αγώνα βρήκαν ευνοϊκή απήχηση. Ένα κύμα από εθελοντές ξεκίνησε για την Ελλάδα, ενώ παράλληλα οργανώθηκαν τα πρώτα φιλελληνικά Κομιτάτα.
Ο λόρδος Βύρων (Byron)
Μαζί με τους ρομαντικούς ιδεολόγους και αρχαιολάτρες, τους φιλελεύθερους και τους ενθουσιώδεις φοιτητές, θα βρεθεί και ένα πλήθος στρατιωτικών που θα συμπαρασυρθεί από το φιλελληνικό ρεύμα και θα προσπαθήσει με κάθε τρόπο να φθάσει στο «θέατρο» του πολέμου.
Κοντά στους αξιωματικούς, κάθε λογής άτομα, επιστήμονες, υπάλληλοι, έμποροι, φοιτητές, ακόμη και μαθητές, θα τρέξουν, με αυταπάρνηση, να υπηρετήσουν την ελληνική υπόθεση.
Ο λόρδος Βύρων (Byron) και ο Σατωβριάνδος(Chateaubriand) σφράγισαν τη συλλογική μνήμη ως κορυφαίοι εκφραστές και διερμηνευτές του φιλελληνισμού.
Percy Bysshe Shelley
Ο Μπάιρον, με την ποίησή του, ενίσχυσε το φιλελληνικό ρεύμα, ήδη πριν από την Επανάσταση και συντάραξε τον κόσμο όλο με τον πρόωρο θάνατό του στο Μεσολόγγι, το 1824, ενώ ο Σατωμπριάν με τη συγγραφή, το 1825, του περίφημου φυλλαδίου «Υπόμνημα περί της Ελλάδος», μεταστρέφεται πολιτικά, διερμηνεύει επάξια τις αντιδράσεις της κοινής γνώμης και παράλληλα ενεργοποιείται στο φιλελληνικό κίνημα. Ο φίλος του Βύρωνα, ποιητής Shelley, θα συνθέσει το λυρικό δράμα Hellas το οποίο αφιερώνει στον Αλ. Μαυροκορδάτο, σε ένδειξη «θαυμασμού, συμπάθειας και φιλίας».
ο Σατωβριάνδος(Chateaubriand)
Την ίδια διαδρομή ακολούθησε και o Βίκτορ Ουγκό, εκπρόσωπος του γαλλικού ρομαντισμού, που δημοσιεύει ποιήματα εμπνευσμένα από τον ηρωισμό των Ελλήνων αγωνιστών, και ιδιαίτερα του Κανάρη, καθώς και ο Γκαίτε το έργο του οποίου μπολιάστηκε από τα ιδεώδη του ελληνικού κλασικισμού.
Σε χίλιους διακόσιους περίπου υπολογίζονται οι εθελοντές που πήραν συνολικά μέρος στα πολεμικά γεγονότα. Προέρχονται από τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ιταλία, ενώ υπάρχει αντιπροσωπευτική συμμετοχή και από την Πολωνία, την Ελβετία και τη Βρετανία, χωρίς να λείπουν και εκπρόσωποι από άλλες ευρωπαϊκές χώρες και την Αμερική.
Συμμετοχή υπάρχει και από τους βαλκανικούς γείτονες, που θα καταταγούν στο πλευρό των αγωνιζομένων Ελλήνων, αφού συμμερίζονταν την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού. Η πρώτη αποστολή εθελοντών ξεκινά από την Τεργέστη τον Ιούνιο του 1821. Τον Ιούλιο, υδραίικο καράβι, ναυλωμένο από τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο μεταφέρει από τη Μασσαλία ξένους εθελοντές και Έλληνες φοιτητές, καθώς και πολεμοφόδια. Στη Βέρνη και στη Στουτγκάρδη συστήνονται τα πρώτα φιλελληνικά Κομιτάτα υποστήριξης του Αγώνα.
Μετά την καταστροφή της Τριπολιτσάς, οι λεηλασίες που ακολούθησαν και οι σφαγές των Τούρκων, από τους Έλληνες, θα προκαλέσουν την αποστροφή πολλών φιλελλήνων, που είχαν πάρει μέρος στη μάχη και οι οποίοι θα επιστρέψουν στην Ευρώπη.
ο Δημήτριος Υψηλάντης
Ανάμεσα στους φιλέλληνες εθελοντές ο Δ. Υψηλάντης διάλεξε ως «προγυμναστήν στρατιωτικό» τον Κορσικανό έμπειρο αξιωματικό του γαλλικού στρατού Baleste, ο οποίος, από τον Ιούνιο του 1821 θα αναλάβει την οργάνωση στρατιωτικής μονάδας εκπαιδευμένης σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Αργότερα θα διευθύνει τον αγώνα των Κρητικών.
Ο Γάλλος φιλέλληνας αξιωματικός Maxime Raybeau, θα δράσει στην Ελλάδα, από τον Ιούλιο του 1821 και θα εκδώσει αργότερα βιβλίο με τις αναμνήσεις του, πολύτιμη πηγή για την ιστορία της επανάστασης.
Με πρωτοβουλία του εύπορου Σκωτσέζου αξιωματικού Τόμας Γκόρντον φθάνει, τον Αύγουστο του 1821, ένα καράβι φορτωμένο με όπλα και πολεμοφόδια. Ο Συνταγματάρχης Γκόρντον θα πάρει μέρος στην πολιορκία της Τριπολιτσάς. Θα πληρώσει, ακόμη, και τα έξοδα για οκτώ Έλληνες και ορισμένους Γάλλους φιλέλληνες, μεταξύ των οποίων και οι Olivier Voutier και ο Maurice Persat. Θα γράψει δίτομη ιστορία των γεγονότων, από τις πιο έγκυρες.
ο Σκοτσέζος Τόμας Γκόρντον
Ο, επίσης Σκώτος, Τζορτζ Φίνλεϊ, συμμετείχε στον Αγώνα από το 1823. Μετά την απελευθέρωση έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην Αθήνα, ως ανταποκριτής των «Τάιμς του Λονδίνου».
Ο Βυρτεμβέργιος στρατηγός Νόρμαν θα αποκρούσει, μαζί με τους εθελοντές την τουρκική επίθεση στο Ναβαρίνο. Θα περιλαμβάνεται μέσα στους επιτελείς του Μαυροκορδάτου.
Τον Μάιο του 1822 κηρύχθηκε επίσημα η σύσταση φιλελληνικού σώματος, από Γάλλους, Ιταλούς, Γερμανούς και Πολωνούς. Το τάγμα των Φιλελλήνων ήταν χωρισμένο σε δύο λόχους με αρχηγούς τον Ελβετό Chevalier και τον Πολωνό Mizewski, ενώ τη διοίκησή του ανέλαβε ο Ιταλός Dania.
Ωστόσο υπήρξαν και επιφυλάξεις για τη συμμετοχή ορισμένων φιλελλήνων από φόβο μην συνδεθεί ο αγώνας των Ελλήνων με αναρχικά κινήματα της Ευρώπης. Γι' αυτό, αρχικά αντέδρασαν στην κάθοδο του Ιταλού επαναστάτη, πρώην υπουργού των Στρατιωτικών στην κυβέρνηση του Πεδεμοντίου Santorre Di Santa Rosa (Σανταρόζα). Ο Ιταλός επαναστάτης θα πεθάνει στη Σφακτηρία σε αναμέτρηση εναντίον των δυνάμεων του Ιμπραήμ. Γνωστοί Ιταλοί φιλέλληνες ήταν και οι Tarella και Gubernati, με συμμετοχή σε κρίσιμες μάχες.
ο Βρετανός αξιωματικός του ναυτικού Frank Abney Hastings
Με την ίδια επιφυλακτικότητα έγινε δεκτός και ο Βρετανός αξιωματικός του ναυτικού Frank Hastings, ο οποίος ενίσχυσε γενναιόδωρα τον Αγώνα από την προσωπική του περιουσία και με τις ναυτικές του ικανότητες συμβάλλει αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση του εχθρού.
Ο Ρωσικός φιλελληνισμός εκδηλώθηκε με την προεπαναστατική ίδρυση και δράση της Φιλικής Εταιρείας στην Οδησσό, τη συμμετοχή Ρώσων σ' αυτή και με τη συγκρότηση και αποστολή στη Μολδοβλαχία εθελοντών σωμάτων, την αποστολή εφοδίων, τη μετάφραση και κυκλοφορία επαναστατικών προκηρύξεων και μελετημάτων και τη φιλελληνική λογοτεχνική παραγωγή με εκπρόσωπο τον Αλεξάντρ Πούσκιν, ο οποίος έγραψε το ποίημα «ξεσηκώσου Ελλάς». Πολλοί Ρώσοι αγωνίστηκαν ως μέλη πληρωμάτων του επαναστατικού στόλου, αλλά και των σωμάτων ξηράς.
Νέα φιλελληνικά Κομιτάτα ιδρύονται στη Γαλλία και ο Γαλλοελβετός τραπεζίτης Ιωάννης Γαβριήλ Εϋνάρδος θα γίνει η ψυχή της φιλελληνικής κίνησης στην Ελβετία και Γαλλία.
ο Κάρολος Φαβιέρος
Το 1825, ο Γάλλος Κάρολος Φαβιέρος (Charles Fabvier) ορίζεται διοικητής του τακτικού στρατού των Ελλήνων., ενώ ο Γάλλος αξιωματικός του ναυτικού Jourdain, θα πάρει μέρος με τη μοίρα του Μιαούλη στις επιχειρήσεις στο βόρειο Αιγαίο.
Γνωστοί φιλέλληνες ήταν και ο γερμανός Καρλ Γκούσταβ Χάιντεκ, ο Βρετανός στρατηγός Ρίτσαρντ Τσορτς, ο Ελβετός Ιωάννης Ιάκωβος Μάγερ και ο Άγγλος υπουργός Εξωτερικών Τζορτζ Κάνινγκ που συνέβαλε αποφασιστικά στην «ελληνική υπόθεση».
Στη μάχη στο Πέτα της Ηπείρου, από τους εκατό φιλέλληνες μόλις καμιά τριανταριά σώθηκαν από τη σφαγή. 34 Γερμανοί, 12 Ιταλοί, 9 Πολωνοί, έξι Γάλλοι, 3 Ελβετοί, 1 Ολλανδός, 1 Ούγγρος και ένας Μαμελούκος χάθηκαν πολεμώντας για την ελληνική απελευθέρωση. Ανάμεσά τους και οι ανώτεροι αξιωματικοί, Tarella, Dania, Mizewski, Chevalier. Ο Νόρμαν, τραυματισμένος θα πεθάνει λίγους μήνες αργότερα στο Μεσολόγγι. Το τάγμα των Φιλελλήνων είχε ουσιαστικά διαλυθεί.
Με την εμφάνιση του ποιητή λόρδου Βύρωνα, (Τζορτζ Γκόρντον Μπάιρον) στην ελληνική σκηνή, του πιο γνωστού και, ίσως του πιο σημαντικού φιλέλληνα, αρχίζει μια νέα περίοδος για τον φιλελληνισμό στην Ελλάδα. Ο διάσημος Άγγλος ποιητής έφθασε στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο του 1823 για να βοηθήσει με ενθουσιασμό τον Αγώνα των Ελλήνων για την ελευθερία. Ο θάνατός του στο Μεσολόγγι, στα 36 του χρόνια, θα προκαλέσει παγκόσμια συγκίνηση.
Το 1880, ο Φ. Ντοστογιέφσκι, σ' έναν πανηγυρικό λόγο, για τον Πούσκιν, θα γράψει: «Στην πιο μίζερη στιγμή της Ιστορίας της γηραιάς ηπείρου ανατέλλει στο ευρωπαϊκό στερέωμα η γεμάτη πάθος διάνοια του λόρδου Βύρωνα. Είναι η χρονική στιγμή της κατάρρευσης των οραμάτων, των ελπίδων και των ειδώλων της Γαλλικής Επανάστασης. Η λύρα του ποιητή εκφράζει τώρα τη θλίψη και την απογοήτευση της Ανθρωπότητας για τις φρούδες ελπίδες και τα απατημένα ιδανικά. Μια νέα, πρωτόφαντη Μούσα της εκδίκησης και της θλίψης, της κατάρας και της απελπισίας, προβάλλει. Είναι το πνεύμα του βυρωνισμού που, αναπάντεχα όσο και ολοκληρωτικά, θα θρονιάσει στο μυαλό και το συναίσθημα των ανθρώπων.»
ο Edward Everett
Ο Edward Everett, ελληνιστής, πολιτικός και καθηγητής στο Χάρβαρντ, πρώτος Αμερικανός που επισκέφθηκε την Ελλάδα, καλλιέργησε και ενίσχυσε με κάθε τρόπο τον φιλελληνικό «πυρετό» στις Η.Π.Α.
Ο Daniel Webster, διαπνεόμενος από έντονα φιλελληνικά αισθήματα, τόνιζε «το χρέος του πολιτισμένου κόσμου προς τη γη της επιστήμης, της ελευθερία και των τεχνών, ένα χρέος που δεν μπορεί ποτέ να εξοφληθεί». Κι ακόμη ο Ντουάιτ κι ο Κλέι.
Κι ο ίδιος ο πρόεδρος των Η.Π.Α. James Monroe, το 1822 λέει: «Το όνομα της Ελλάδας γεμίζει τον νου και την καρδιά με τα υψηλότερα και ευγενέστερα αισθήματα». Στον επίσης πρόεδρο των Η.Π.Α., Tomas Jefferson, θα απευθυνθεί ο Κοραής, για να ζητήσει τη συμπαράστασή του στον ελληνικό Αγώνα.
Στην Ύδρα φθάνει, επίσης, ο γιος του Αμερικανού προξένου στο Αμβούργο, Jarvis, ή Γεώργιος Ζέρβης, όπως τον αποκαλούσαν οι Έλληνες, που θα αφοσιωθεί στην απελευθέρωση του ελληνικού λαού. Άλλοι Αμερικανοί εθελοντές ήταν ο Τζόναθαν Μίλερ και ο ιατρός και παιδαγωγός, Σάμιουελ Γκρίνλι Χάου.
Συνολικά, από στοιχεία που δημοσιεύονται στην Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, της «Εκδοτικής Αθηνών», ήρθαν στην Ελλάδα, από το 1821 μέχρι και το 1825, κατά εθνικότητα, οι φιλέλληνες: 342 Γερμανοί, 196 Γάλλοι, 137 Ιταλοί, 99 Άγγλοι, 35 Ελβετοί, 30 Πολωνοί, 17 Ολλανδοί και Βέλγοι, 16 Αμερικανοί, 9 Ούγγροι, 9 Σουηδοί, 8 Δανοί, 9 Ισπανοί και 33 άγνωστης εθνικότητας, συνολικά 940, από τους οποίους οι 313 έπεσαν στα πεδία των μαχών ή υπέκυψαν στις κακουχίες του πολέμου.
 

ΠΗΓΗ: http://www.apodimos.com/arthra/2010/June/FILELLHNISMOS_KAI_FILELLHNES/index.htm




Share/Bookmark

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Υπενθύμηση σχετικά με την υποβολή σχολίων:

Παρακαλείστε να είστε κόσμιοι στους χαρακτηρισμούς σας, επειδή ενδέχεται ορισμένοι επισκέπτες του ιστολογίου να είναι και ανήλικοι.
Τα σχόλια στα ιστολόγια υπάρχουν για να συνεισφέρουν οι αναγνώστες στο διάλογο. Η ευθύνη των σχολίων (αστική και ποινική) βαρύνει τους σχολιαστές.
Τα σχόλια θα εγκρίνονται, μόνο ενώ και εφόσον, είναι σχετικά με το θέμα, δεν αναφέρουν προσωπικούς, προσβλητικούς χαρακτηρισμούς, καθώς επίσης και τα σχόλια που δεν περιέχουν συνδέσμους.
Επίσης, όταν μας αποστέλλονται κείμενα (μέσω σχολίων ή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου), παρακαλείσθε να αναγράφετε την τρέχουσα πηγή τους σε περίπτωση που δεν είναι δικά σας. Ευχαριστούμε εκ των προτέρων για την κατανόησή σας...
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...